“Tüberkülozu bitirmek için yatırım yapın,  hayatları kurtarın!
Bu seneki  24 Mart Dünya Tüberküloz Günü’n de uluslararası tüberküloz topluluklarının ortak sloganı “Invest to End TB,  Save Lives” yani “Tüberkülozu Bitirmek için Yatırım Yapın , Hayatları Kurtarın” olarak belirlendi. Çünkü tüberküloz Dünya’ da en çok ihmal edilmiş hastalıkların başında geliyor ve yatırım yapılarak insanlık adına çok şey kazanılabilir. İnsanlığın yeni, etkili, modern bir tüberküloz aşısına ihtiyacı var,  tüberküloz tanısı için üretilen yeni yöntemlere ve dirençli tüberküloz için keşfedilen yeni ilaçlara her ülkenin ve her hastanın ulaşabileceği tedbirlere ihtiyaç var!



Tüberküloz hala Dünya ölçüsünde ciddi bir halk sağlığı olarak varlığını korumaya devam ediyor. Dünya Sağlık Örgütü 2021 yılı Tüberküloz Raporuna göre 2020 yılında Dünya’ da hesaplanan hasta sayısı 9.9 milyondur. Bu rakam yıllık TB sıklığının 100 binde 127 olduğunu göstermektedir ve bu 2019’ a göre ancak % 1.9 bir azalmaya tekabül etmektedir ki 2000 yılından beri süregiden azalmanın yavaşlaması anlamına gelmektedir.
Dünya çapında 2020 yılında 1.3 milyonu HIV (-) , diğerleri HIV (+) olmak üzere 1.5 milyona yakın insan TB nedeni vefat etmiştir. Bu rakam 2019’ a göre yüksektir. 
Türkiye’ de ise 2020 yılında 8925 civarında hastaya tüberküloz tanısı konulmuştur. Bu durumda hastalık sıklığı 100 binde 10.7’dir. Bu rakamlar İstanbul’ da 2838 ve 100 binde 18.7 olarak bulunmuştur.
Verem Dünya ölçüsünde uzun yıllardır ihmal edilen bir hastalıktır
Verem uzun yıllardır ihmal edilmiş durumdadır. Bunun en önemli göstergesi ilk insan uygarlıklarından beri bilinen ve şimdiye kadar toplam olarak Dünya’da en çok ölüme yol açan hastalık olan veremin hala etkili modern bir aşısının bulunmaması ve daha son birkaç yıl öncesine kadar nerdeyse 60 yıldır etkili yeni bir ilacın keşfedilmemiş olmasıdır. Bu nedenle Dünya Sağlık Örgütünün belirlediği hedeflerin çok uzağındayız. Çünkü verem için kullanılan BCG aşısı eski tekniklerle üretilmiş ve hastalığın yayılmasından asıl sorumlu olan erişkinlerin akciğer veremini önleme konusunda düşük başarı oranına sahiptir. Tıpkı Covid-19 salgınında yapıldığı gibi insanlığın etkili yeni bir verem aşısı için acil olarak harekete geçmesi gerekiyor. Öte yandan dirençli tüberkülozda kullanılan ilaçların ve yeni moleküler teşhis kitlerinin acilen tüm ülkeler için yaygın olarak ulaşılabilir düşük fiyatlara çekilmesi gerekmektedir.
COVİD-19) salgınının etkisi ile hedeflere ulaşma konusunda daha da gerilerde kalma tehlikesi büyüktür. 2019 yılında Dünya çapında 7.1 milyon hastaya tanı konulmuşken bu rakam 2020 yılında % 18 azalma ile 5.8 milyon olmuştur. Yani, hesaplanan 9.9 milyon hastanın çok daha azına tanı konularak bu açıdan 2012 yılına dönülmüş olmaktadır. Tanı tedavi yetersizlikleri nedeniyle ölüm sayıları da artmış ve 2017 yılı seviyesine dönülmüştür. Benzer şekilde Çok İlaca Dirençli hastaların tanı ve tedavi başarılarında da % 15-20 arasında kötüleşme olmuştur.
Türkiye de de 2019 yılında 11421 olan vaka sayısının 2020 yılında beklenenden fazla olarak düşüşü ile 8925’e inmesin gerçek bir azalma değil salgına bağlı nedenlerle hasta başvuru azlığı ve tanı faaliyetlerinin aksaması nedeniyle olduğu düşünülmektedir.
Ülkemizde bazı sorunlara rağmen verem mücadelesi başarı ile sürülmektedir.
Türkiye’ de tüberküloz kontrolü genel olarak başarılı olarak devam etmektedir. Gözetimli tedavinin yaygın, etkili kullanımımı ve ihtiyacı olan hastalara yapılan ciddi nakit yardım bu başarıya katkı yapmaktadır.
Sağlık Bakanlığı verilerine göre 2020 yılında Türkiye de tanı konulan tüberküloz hastaların % 18.9’u,   İstanbul’ da ise % 25.1’ i yabancı ülke doğumludur. Bu oranlar 2005 yılında % 0,5 idi. Çok sayıda ve hızlı bir şeklide düzensiz göç almasına rağmen bu gruplarda da tüberküloz tanı ve tedavisinin kabul edilebilir düzeyde sürdürülebilmesi bir başka başarı göstergesidir.
Göçmen tüberküloz hastalar yasal durumlarına bakılmaksızın desteklenmektedir
Göçmen hastaların hepsi yasal durumlarına bakılmaksızın tüberküloz tanısı konulduktan sonra ücretsiz olarak tedavi edilmektedir. Fakat eğer hastaların yatarak tedavisi gerekiyor ise zorluklar söz konusudur. Göçmen hastalar devlet tarafından yoksul hastalara verilen nakit yardımından faydalanamamaktadırlar. İstanbul Verem Savaşı Derneği olarak bu hastalara otel giderleri, kira yardımı, elektrik, doğalgaz, yiyecek paketi ve yol ücreti şeklinde ekonomik sosyal destek verilmektedir. Özellikle İstanbul olmak üzere büyük kentlerde Verem Savaşı Dernekleri ile yapılan işbirliği de mücadelenin başarılı bir yöndür
Ülkemizde Yeni moleküler tanı yöntemlerini yaygınlaştırmalı, dirençli hastalar için yeni ilaçları düzenli sağlanmalıdır!
Yeni Hızlı moleküler tanı testlerinin henüz ülke çapında yaygınlaşamaması ve dirençli tüberkülozda kullanılan yeni ilaçların rutin olarak teminini konusundaki sorunlar kırık notlarımız olarak söylenebilir. Ek olarak hastalık sıklığı azaldıkça tıp eğitimi ve pratiğinde TB konusu doğal olarak geri kalmaktadır. Dispanserlerdeki hızlı hekim değişimi yetersizliklere yol açabilmektedir. Bu nedenle TB kontrolünde çalışacak hekim ve hemşirelerin özel sertifikalandırılmış ve kalıcı kadrolar olarak çalıştırılmaları uygun olacaktır.